#Ze-27/2024-10-09

voorgaande

 Tekst Foto De Duif   Sectie M-60, Rijksweg A-219 in 1953, nu nr.28. De melkfabriek. Eens stond de "Duif", een melkfabriek, in 't dorpje Nieuwerkerk, Die gaf, hoe kan het anders, aan vele mensen werk. Boeren brachten elke morgen verse melk, zo van de koe en vele nijvere handen bereiden er boter van, en hoe! A. Wiebrens - Beekman

1871

Op 30 juli 1871 verkoopt Tuijnman op een publieke verkoping door CvdLdC de sectie M-60 aan burgemeester-landbouwer Franke Bouman. (k-698/18)

1892

Op 29 juni 1892 vraagt Cornelis van Oeveren vergunning om een horizontale stoommachine te plaatsen in een op te richten roomboterfabriek op sectie M-60.

1892

Op 30 juni 1892 wordt door notaris J.C.v.d.Lek de Clercq een akte opgemaakt met daarin de voorwaarden en het doel van de op te richten coöperatieve stoomzuivelfabriek "De Duif", die door alle 60 leden wordt ondertekend.

1892

Op 22 sep. verkoopt burgemeester Franke Bouman 1613 m2 grond, het zuidelijke deel van sectie M-60, aan het bestuur van de zuivelfabriek De Duif, bestaande uit Cornelis van Oeveren en Jacobus Bouman uit Nieuwerkerk, en Joost Flohil uit Oosterland. (J. C. v. Lek de Clercq)

1892

Op 21 sep.1892 is er een vergadering van de deelnemers aan de boterfabriek; als beheerder wordt, uit een voorgedragen drietal, uiteindelijk Reinder Homan (1860-) uit Thesinge gekozen, en tot machinist de op Oosterland geboren Dingeman Heijboer. Homan komt met vrouw en dochter op 15 november naar Nieuwerkerk en hij gaat hier wonen, op de Provinciale Weg A-148. Dingeman Heijboer ( ) is getrouwd met Jacoba Remeeus (1864-), ze wonen met hun kind in hun huis op de Molendijk A-95 (zie Molenstraat 8) Provinciale Weg A-148.

1893

Op 9 maart 1893 wordt er f 14.000,- geleend van de Hoog weledelgeboren Heer Jonkheer meester Alexander Rijk Petrus van Kinschot, griffier te Rotterdam. Het bestuur, Cornelis van Oeveren en Jacobus Bouman tekenen namens de leden. Als onderpand dient de melkfabriek "De Duif" met alle machines enz. op sectie M-916, groot 1613 m2.

Nu er een nieuwe boterfabriek is opgericht komt er van die kant een dringend verzoek naar de gemeente om een telefoonkantoor op te richten, maar daar besluit men om nog even te wachten omdat er wellicht ook al gauw een tram door het dorp zal komen. Toch komt het telefoonkantoor er al in nov.1894, en de tram pas in 1900.

Ondanks dat er al in 1884 een boterfabriek bij Zierikzee is opgericht, wordt De Duif al snel de grootste boterfabriek in Zeeland, met 93 leden die 1,5 miljoen kg. melk aanleveren

1898 Provinciale Weg A-148.

 Er wordt een nieuwe stoomketel ingemetseld. Op 3 aug.1899 wordt er 371 m2 grond bij gekocht van Cornelis Heule voor f.275,-; het noordelijke stuk van sectie M (Franse)

1906 Provinciale Weg A-148.

Reinder Homan (1860-1920 ) is directeur van de Zuivelfabriek. Hij is getrouwd met Sentina Wilhelminade Weerd (1862-1909 ) In 1910 woont hij hier met zijn dochter.

        Tekst Tkening: Op de tekening staat het huis van de directeur aan de linkerkant, aan de Provinciale Weg. 24

1921 Provinciale Weg A-148.

Als directeur Reinder Homan is overleden wordt er op 13 dec.1921 door notaris Jan A. Biermasz namens de voorzitter J. W. van Oeveren te Zierikzee, secretaris Joost Flohil te Oosterland en penningmeester Jac. Bouman te Nieuwerkerk, een publieke verkoping gehouden van de gebouwen, erven, werktuigen en gereedschappen van de oude Stoomzuivelfabriek de Duif

De wagens, melkbussen, enz. brengen f.824,30 op. Verder is er het woonhuis met aangebouwd fabriekslokaal en het ketelhuis met de schoorsteen, een bergplaats voor ijs, de paardenstal, het kolenhok en het erf, 2 stoomketels, de stoommachine, 2 karnmachines, 2 centrifuges, 2 pasteuriseermachines, 1 boterkneedmachine, een waterpomp, 1 melk-bak, de aandrijfas met de drijfriemen, de pijpleidingen enzovoort, alles op sectie M-916, groot 1610 m2.

De afheining, het hek aan de voorkant en de fruitbomen moeten mee overgenomen worden voor f.250,-.

Willem Huibrecht van Oeveren koopt de hele fabriek voor f.9251,-. Verder zijn er nog 2 arbeiderswoningen met erven, staande op perceel 1424 en 1425, samen groot 375 m2.

De ene woning, die verhuurd is tot mei aan Cornelis Overbeeke, staat op perceel 1424 groot 44 m2, plus 43 m2 van het noordelijke deel van sectie 1425, en wordt nu verkocht aan metselaar Johan Francois de Later voor f.1850,-.

De andere arbeiderswoning staat op de rest, het zuidelijke deel van sectie 1425, en dat is 188 m2. Die woning is tot mei verhuurd aan Cornelis Visser, en wordt nu verkocht aan de arbeider Cornelis Rentier Janszoon voor f.1855,-. De totaal opbrengst is ƒ12.956,

1922 Rijksstraatweg A-220

Op 26 juni meldt de Zierikzeesche Nieuwsbode dat de Stoomzuivelfabriek de Duif weer geopend is op speculatieve grondslag. De jonge Douwe Minkema (1893-)is nu directeur en hij zal de eerste uitbetaling voor de geleverde melk doen op Donderdag in het Huis van Nassau.

Douwe is in 1921 getrouwd met Pietertje van der Oord (1897-1929 )

Er worden twee kinderen geboren, Renske en Cornelis.

Douwe hertrouwt in 1931 met Ariaantje Annigje Boesberg (1896-)

Er zijn 126 melkleveranciers aan de fabriek verbonden, die in zes dagen liter melk leverden.

De “ondermelk” wordt nadat de room er uitgehaald is, teruggegeven aan de boeren voor het opkweken van kalveren en varkens

1925 Rijksstraatweg A-220.

De nieuwe "Boterfabriek" fabriceert 73368 kg. boter in 1925 (213)

1935 Rijksstraatweg A-220. Straatweg A-264.

Men gaat samenwerken met de (n.v. Fabriek van Melkproducten der Verenigde Zuivelbereiders te Rotterdam, oftewel de “VZ”, die de fabriek in 1942 overneemt.

G.H. de Vries is bedrijfsleider en woont hier; hij is getrouwd met H. van Engelen. 25

1942 Rijksstraatweg A-220.

De fabriek staat op sectie M-916 groot 1613 m2 en het erf M-1932, groot 320 m2

1944 Rijksstraatweg A-220.

G. H. de Vries evacueert naar nr.54 in Molenaarsgraaf.

Ook de fabriek komt in het water te staan.

Teun Smalheer en zijn familie woonden toen op wat tegenwoordig Molenstraat 8 is; hij was tarreerder enz., en zijn vrouw had een winkel. Ze evacueren naar Rotterdam. Daar ontmoet Teun een bekende, de directeur van de “Verenigde Zuivelfabrieken in Rotterdam” en zo kan hij daar gaan werken.

Bij hun terugkomst op Nieuwerkerk in 1946 wordt Teun eerst vertegenwoordiger, maar al spoedig bedrijfsleider van de boterfabriek.

Teunis Smalheer (1907-1967 ) is in 1930 getrouwd met Cornelia de Valk

1948 Rijksweg A-220

Volgens Frits Torensma, die na de oorlog in dienst komt om de melk op te halen, zijn er in die tijd veel klachten over de fabriek; de boeren vinden dat hun product slecht behandeld en betaald wordt; de melkverkopers willen dat er meer producten komen, zoals vla en yoghurt.

In 1948 komt het zelfs tot een melkoorlog, en dan wordt er wat geïnvesteerd en komen er wat veranderingen, er wordt onder andere een nissenhut gebouwd als garage op de sectie M-916.

Teun Smalheer komt dan hier wonen met zijn familie

1950 Rijksweg A-220

De Duif organiseert een voorlichtingsavond voor de melkleveranciers van het eiland; er wordt in dit jaar meer dan liter melk verwerkt op de fabriek

1953 Rijksweg A-220

Directeur Teun Smalheer evacueert met zijn familie naar Mijnsherenlaan 161b in Rotterdam.

Er wordt rampengeld ontvangen, de ruïne wordt gesloopt

1954 Rijksweg A-220

De grond, sectie M-916, groot 1613 m2, wordt verkocht aan Adriaan van der Linde, die er in 1957 een huis met schuur en erf op bouwt

1953 Rijksweg A-220

De melkfabriek wordt grotendeels vernietigd door de ramp van 1 februari; er komt een nieuwe fabriek in Zierikzee waar Teun Smalheer weer directeur wordt, de familie gaat in de 'd Aillystraat 20 wonen.

Op Nieuwerkerk volgt een uitbetaling door het rampenfonds aan de VZ. De secties M-916 groot 1613 m2 met de ruïne, en het erf M-1932 groot 320 m2, worden verkocht aan Adriaan van der Linde Mzn., k-2337/6 en 7.

Van der Linde bouwt een huis met schuur en erf op de sectie M-916; hij sorteert en verhandelt aardappelen. 26

http://docplayer.nl/17930483-De-muijen-met-de-melkfabriek-zonnehoek-leona-enz.html

Nieuwerkerk Coöperatie De Duif  1892 - 1921 /  (p) 1922-1944  v.Oeveren / 1944-1953 N.V.  V.Z.

.Nieuwerkerk - 2/2