Via internet verkregen www.home.hetnet.nl......   Geplaatst 15-01-2007

Onderstaand ‘uittreksel’ is een deel uit hoofdstuk 4 van een 9 delige artikelenserie  ‘Tussen Waal en Weteren” Het gehele 4e hoofdstuk ‘Middelen van bestaan’tekst is op te halen via bovenstaande link

Botterfebriekskes

Voor 1900 waren er al kleine botterfebriekskes (boterfabriekjes). In Wamel ,, Gelria”, In Boven-Leeuwen ,,De Ster” en in Beneden-Leeuwen ,,De Zon “ * en ,,De Hoop”. De melk werd met de hondenkar, voornamelijk door ,,vrouwvolk” aangevoerd. Elke morgen was het karrenparade. Met het verdwijnen der hondenkarren werd deze taak overgenomen door melkrijders, die de melktuiten bij de boeren ophaalden.

De boter werd verkocht in kluiten van 5 kg., gewikkeld in wit linnen. In een met stro afgezette mand werden ze in Den Bosch op de botermijn verkocht.

Tielsche Courant 3 Januari 1898:

,, In Maas en Waal bestaan elf handkrachtboterfabriekjes. Er zal nu door den zuivelconsulent, den Heer Claterbosch, aan de directeuren en het personeel, aan de fabriekjes verbonden, eens per week een cursus worden geopend. Ze zal te Leeuwen, als het centrum zijnde, gegeven worden en zijn er 29 deelnemers. Het pleit wel voor den lust om te leeren en vooruit te willen, als men bedenkt dat de verst afwonenden 2 uur heen en 2 uur terug moeten loopen om den cursus te bezoeken.”

Zoals te lezen, werd Leeuwen als het centrum genoemd: dat begon er op te lijken. Later werd hier dan ook de landbouwschool gebouwd.

Het is ook niet verwonderlijk dat alle grote vergaderingen op landbouwgebied, N.C.B., Boerenleenbank enz., in Leeuwen werden en tot op de dag van vandaag, worden gehouden. Altijd in café G. van de Werdt. Van Dreumel tot Deest gezien lag en ligt Beneden-Leeuwen centraal.

Na W.O.I kwam er een wet op de pasteurisatie die het gebruik van stoomketels voor schreef. Voor elk van de fabriekjes was dit een forse investering.

In 1927 vond er een soort revolutie plaats. Men ging inzien dat samenwerking nodig was, zoveel kleine fabriekjes was niet meer houdbaar. Op initiatief van Kapelaan Pulles kwam het tot een fusie. Het ging wel met de nodige strubbelingen gepaard. De eigen ,,fabriek”  opgeven en dan naar Beneden-Leeuwen gaan waar de nieuwe fabriek zou komen?

Het gebeurde zelfs dat het bestuur van ,,De Zon” op een vergadering op de vlucht sloeg en in bescherming moest worden genomen.Het kwam er toch van. De nieuwe fabriek aan de Achterstraat in Beneden-Leeuwen werd in 1928 in gebruik genomen en kreeg, hoe kan het anders, de naam ,,Leeuwensche Stoomzuivelfabriek St. Jozef”.

Later - in 1942 - sloten zich hierbij nog een fabriekje uit Wamel en Altforst aan. In 1950 werd ,,De Boterfabriek” geheel vernieuwd, maar door de schaalvergroting in de zuivel-industrie in 1965 overgenomen door Vecomi en door overplaatsing van Vecomi gesloten.

Oliehandel ,,De Fakkel” vestigde zich in het leeggekomen pand………

* zjb. 1929/30  De Zon in Boven-Leeuwen!

Beneden Leeuwen 1/3

  Zie ook Boven-Leeuwen

  Zie ook Maasbommel - pdf-II

▲  Boven-Leeuwen Handkracht Boterfabrirk De Zon  18970\-03-24 / 1926 op Stoom  Sluiting eind 1930

▲  Eerste twee blz. Oprichtings-Acte roomboterfabriek De Hoop (Beneden) Leeuwen