Aantekening-pagina over couranten in Drenthe

▲  Drentsch Landbouwblad 1917 - ??

Ook verschenen er in de loop der tijd diverse Advertentieblaadjes;

1869, Advertentieblad van de provincie Drenthe en de gemeente Assen, in 1872 omgedoopt in het Drentsche Nieuwsblad.

1894, Drentsche  Nieuwsbode,

Meer last had de PDAC waarschijnlijk omstreeks 1900 van het Nieuwsblad van Het Noorden, dat vooral, in de kop van Drenthe veel werd gelezen.

In het begin zullen de lezers van de PDAC vooral bestaan hebben uit de heren, de z.g. ‘betere standen’; de heren, de rijkere boeren en de gegoede middenstand. Het zogenaamde dagbladzegel hield de prijs lange tijd hoog - (Het dagbladzegel had als doel om de verspreiding van ‘Couranten’ tegen te gaan! (WP.) en om extra inkomsten te verkrijgen. In 1896 werd het in Nederland afgeschaft).

In de tweede helft van de 19e eeuw - Thiesing heeft het over na de Frans-Duitse oorlog (1870-1871) -veranderde dat geleidelijk, zoals blijkt uit de talrijke plaatselijke kranten die in Drenthe ontstonden. Grote delen van de Drentsche bevolking lazen sedertdien geregeld kranten. De PDAC zal vooral wat deftiger abonnees hebben gehad, maar in de herberg of tapperij namen ook veel andere Drenthen kennis van het dagblad.

Zie ook

a)  H.C. van Dockem, over uit en om de PDAC van den aanvang tot heden - Assen 1942

b) B. Tammeling, “De krant bekeken”, De geschiedenis van de dagbladen in Groningen en Drenthe - Groningen 1988.

c) Prakke “Deining.....” vooral vanaf blz. 311, “Rol vd pers in de tachtiger jaren”.

Uit “Kranten in Drenthe rond 1900”

Ons Waardeel nr. 2-2003 blz 23

Vanaf de eerste helft van de 19e eeuw bestond in de provincie Drenthe een rigionale en in toenemende mate een lokale pers.

De oudste krant begon  op 1 april 1823 als; Nieuws en Advertentieblad voor de Provincie Drenthe, bij drukkerij van Gorcum te Assen, met als redacteur rechter Sibrand Gratama. Het was een tweewekelijks verschijnende krant  

In 1826 omgedoopt tot Drentsche Courant

en in 1951 tot Provinciale Drentsche en Asser Courant. (PDAC).

Vanaf 1852 verscheen de PDAC eerst tijdelijk en later definitief driemaal per week bij de drukkerij van Mr. Jan Albert Willinge Gratema. Vanaf 1869 werd dat, uitgezonderd zondags, dagelijks.

Lange tijd was de PDAC de enige en belangrijkste krant in Drenthe.

Rond 1842 kreeg het de eerste concurentie van het Stadsnieuws, vanaf 1846 Meppeler Courant geheten. Deze verscheen eerst wekelijks, vanaf 1854 twee keer per week.

In de tweede helft van de 19e eeuw kwamen er meer lokale kranten in Drenthe.

1860, de voorloper van de latere Hoogeveensche Courant.

1885, de Coevorder Courant,

1891, de voorloper van de Emmer Courant,

1893, de Beiler Courant.

Vaak waren deze kranten gestart als advertentie ‘bladen’, ze hadden een veel lagere verschijningsfrequentie dan de PDAC.

De PDAC kreeg in 1852 op provinciaal niveau wel enige concurentie van de Nieuwe Drentsche Courant (1852 - ca. 1856) en later van de Nieuwe Provinciale Drentsche en Asser Courant (1876 - 1891) - zie c) blz. 312

De voornaamste courant in Drenthe van periode 1880 tot 1960 waren:

De Provinciale Drentsche en Asser Courant (PDAC) (4 juli 1851)

Div. Plaatselijke couranten - zie onder - en Nieuwsblad van het Noorden (Noord-Drenthe!)

In te zien in het digitale archief  Delpher - zie lijst bekeken kranten

Het Drentsch Landbouwblad:

Uitgegeven door Genootschap ter bevordering van de landbouw, de Drentse Coöperatieve Zuivelfabrieken en de Coöperatieve Landbouwbank te Meppel. enz.

1e Jaargang, nr.1 uitgegeven  6 jan 1917 laatste eind 1981

Na 1 jan. 1942 kwam het “Drentsch Landbouwblad” niet meer uit.  Na WOII is het weer verschenen!

In Drentsc Archief zijn alle (?) bladen te vinden - 6-01-1917 tot 25-12-1981

zie ook boek Lubbersts blz 78/79

De Drentsche Zuivelbond Bond had in het begin een  eigen blad. Wat in 1907 is gestopt.

Waarschijnlijk kreeg elk lid van de Drentse Bond daarna het nieuwe huisorgaan van de FNZ, ,,Officiëel Orgaan” toegestuurd.

Uit “Deining in Drenthe”

blz 316.Betreft de pers in het tijdperk Domela Nieuwenhuis.

Men merkte hiervan in het zand-Drenthe erg weinig. In de oostelijke veengebieden en op de Smilde, vooral in de periode van de grote veenstakingen 1888 - 1890 wel meer.

Betreft de invloed van de propagandistische lectuur van socialistische zijde, is het commentaar van een vervener uit Smilde; “De bevolking leest vele blaadjes en courantjes, die verspreid worden; dat geeft wel eens aanleiding, dat deze of gene het hoofd op hol wordt gebracht, maar over het algemeen zijn de arbeiders bij ons tevreden”.

Volgens Prakke - blz 317 - Was er destijds in de dorpen geen politike lectuur doorgedrongen, op één merkwaardige uitzondering na: Diever: Naast de Asser en Meppeler Courant had men daar de bijbel, de almanak, de scheurkalender, en “een blaadje ‘De Vlinder’ van de opkomende socialistische richting (abonnement 90 cent per kwartaal) en Gideon, een christelijk krantje”.

Prakke bekijkt enkele blaadjes, uit verschillende jaren. Het heeft bestaan van 1877 tot 1911 en werd in Gronigen uitgegeven, als ‘geillistreerd vliegend blad, nieuws en advertentieblad voor de Noordelijke provinciën”.

Prakke; “Onmisbaar hoorde dit (week-)blad in de socialistische hoek thuis. Het richtte zich tegen de liberale regering, maar ook wel tegen de antie-revolutionairen of de Heilsoldaten. Het was antimilitaristisch, en gekant tegen de oorlog met Atjeh. Het intersseerde zich voor stakingen, Coöperatie, en gezonde woningbouw.....”

Kortom het was een soort Parool, maar dan wat onplezieriger!  blz. 320

In het eerste Zuiveljaarboek  - 1926

Staat in Hoofdstuk VIII (blz. 322 >) een uitvoerige lijst met de Nederlandse en Buitenlandse zuivelliteratuur.

Op blz. 322 en 323 staan de, op dat moment, uitgegeven zuivelbladen in ons land:

Algemeen Zuivel- en Melkhygienisch Weekblad (Officeel Orgaan van de VVZM) 1905

Ned. Weekblad voor Zuivelbereiding en -Handel. Uitgever C. Misset Doetinchem. 1894

Officieel Orgaan van den Algemeenen Nederlandsche Zuivelbond (F.N.Z.) 1905

▲  Uit boek “Deining in Drenthe”  Dr. H.J. Prakke 1955

   Geen frame - ga naar - www.zuivelhistorienederland.nl