#Dr.a/2020-08-06

voorgaande

Gees ‘Gemeenschappelijk Belang’ 1896-1968

#Gees

Foto rechts

Foto gemaakt omstreeks 1935, achter de fabriek.

Zittend van links naar rechts: Albert Westerhof, die in totaal meer dan een halve eeuw bij de zuivelfabriek heeft gewerkt, Jan Koerts Mulder, geboren in 1871 te Beilen, directeur vanaf het eerste uur, en Gerrit Dolving.

Staand: Engbert Ensing, Hendrik Eefting, Klaas Tiems, molenaar Herman Stiens en Lambert Koopman

Zuivelfabriek en aankoop Gees onbekend jaar

Uit ‘In oude ansichten’ dl. I en II  1975 / 1976

Zuivelfabriek.

Binnen de coöperatie op Drentse zandgronden is de betekenis van de zuivelfabrieken bijzonder groot geweest. Harm Tiesing, kenner bij uitstek en exact beschrijver van het boerenbedrijf in zuid-oost Drenthe rond de eeuwisseling, was geen man die van overtdrijven hield. Toch vermeldt hij kort en bondig in zijn “Geschriften”: De verandering, welke door de boterfabrieken in de landbouw werd gebracht was enorm.

Het zou ons te ver voeren hier die veranderingen uitvoerig te beschrijven. Hiervoor raadplege men de literatuur. Het belangrijkste was misschien wel het sociale aspect. Tiesing die als arbeidersjongen de vroeger zo bekende “nette armoe” aan den lijve heeft gekend, schrijf”: Arbeiders, wier ouders nimmer een melkkoe in de stal hadden, werden nu houders van twee, drie melkoeien. Kleine bedrijven kwamen erdoor tot ontwikkeling. Een beetje welvaart dus voor de landarbeiders en kleine boeren in het Drentse zandgebied, die als het in de landbouw minder ging, altijd de zwaarste klappen moesten opvangen.

Het produktieproces was in die eerste zuivelfabrieken eenvoudig. Roomboter was het enige eindprodukt. Door middel van een centrifuge werd de melk ontroomd, waarbij de room werd afgekoeld en gezuurd en boter werd gekarnd. Oosterhesselen leerde de fabrieksma-tige zuivelbereiding in de praktijk kennen toen M.J. Denneboom en Zonen . Boterhandelaren van beroep en vooraanstaande leden van de joodse gemeenschap te Coevorden , te Ooster-hesselerbrug bij “De Vriendschap” in het jaar 1893 startten met een melkontromingsinrichting als toeleveringsbedrijf van hun boterfabriek aan de Botersteeg te Coevorden.

Twee personeelsleden waren hier werkzaam. De inrichting te Oosterhesselerbrug heeft be-staan tot 1901, maar toen waren er in onze gemeente al twee coöperatieve zuivelfabrieken in werking, namelijk te Gees en te Oosterhes-selen. Gees nam hierbij het voortouw en Oos-terhesselen volgde op de voet.

In 1896 besloten de ïngezetenen van het dorp Gees in hun dorp een handkrachtboterfabriek op te richten en hierbij werd het bestuur ge-vormd, bestaande uit J. Katerberg, voorzitter. W. Tietema, secretaris, en voorts B. Katerberg, J. Meijering en J. Lammerts. In hetzelfde jaar was de fabriek in werking. Drie jaar later had in Gees de stoom de handkracht al vervangen. De uitkomsten werden “goed” of “middelmatig” genoemd en de zevenenvijftig deelnemers kre-gen in 1899, na aftrek van alle kosten, voor de geleverde melk ruim drie cent per liter. Het be-drijf, met de toepasselijke naam “Gemeenschappelijk Belang”, breidde zich gestaag uit. Waren er oorspronkelijk twee man werkzaam, in 1906 waren er al drie en in 1921 vier. In laatstgenoemd jaar verrezen naast de fabriek een korenmalerij, een kantoor en een kunstmestloods.

In 1894 hebben enkele boeren uit Gees een reis naar Braband gemaakt, voor het bezichtegen van een handlkrachtfabriekje. Toch had dat niet onmiddelijk tot gevolg dat er in Gees een fabriek kwam. Werkman heeft het zelfs over uitstel. Pas in 1896 zou er een handkrachtfabriekje worden gebouwd. In 1900 omgebouwd tot Stoomzuivelfabriek

Bron “het begin van de zuivelindustrie in Drenthe” E.J. Werkman 1978

19 aug 1983 fabriek gefotografeerd, gesprek met ‘overbuurman’ gehad over fabriek.

Fabriek gesloten in 1969 ??, was in 1983 opslag en van het VCC ?. Hoofdkantoor te Nw. Amsterdam.

Over melkgeld uitbetalen.

Melkgeld werd voor de plaats Gees door de boeren opgehaald aan de fabriek, voor andere plaatsen werd het meegenomen in een kistje door b.v. één van de bestuursleden en kon het daarna bij hem thuis worden opgehaald.

Boter en karnemelk kon men overdag aan de fabriek kopen.

Zuivelfabriek Gees 1955

Zuivelfabriek Gees 1983 - gesloten 1968

Voormalige Zuivelfabriek Gees 2005