▲  Knipsels vervolg

Via scriptie R. Hoving, uit Nieuwe Drentsche Courant 3 april 1948

GOUDEN JUBILEUM van „DE EENDRACHT" te Nijeveen

Een bedrijf, opgericht omdat men de zondagsrust wilde eerbiedigen.

De Coöp. Stoomzuivelfabriek ,,De Eendracht” te Nijeveen herdenkt op 19, 20 en 21 April as. met een drietal feestavonden, haar 50-jarig bestaan. Deze feestavonden worden ge­geven in hotel Oosting. Opgevoerd wordt een historisch stuk, geschre­ven door de heer Logtmeijer van Steenwijk.

De oprichting van de Coöp. vond plaats op 3 Maart 1898, terwijl de Koninklijke bewilliging op de eerste sta­tuten verkregen werd op 2 April van datzelfde jaar. Er bestond toen ter plaatse reeds een Zuivelfabriek, die ook des Zondags draaide en een particuliere fabriek van Willem Smit, die Zondags niet in bedrijf was. Deze toestand was echter niet bevredigend en de boeren, die principiële bezwa­ren tegen het draaien op Zondag hadden, stichtten toen een coöperatieve fa­briek. In de statuten werd bepaald, dat de Zondagsarbeid tot het uiter­ste beperkt moest worden. Twee van de oprichters zijn thans nog in leven. Het zijn de eerste secretaris J. Duíven, thans te Gorredijk en T. Sok, Kolderveensebovenbrug.

Men begon met 48 leden en de fabriek was aan­vankelijk geheel op handkracht aan­gewezen. gewezen. In het eerste jaar werd 377.503 KG. melk verwerkt. Hoewel de resultaten van het eerste jaar zeer onbevredigend waren - er was een tekort van fl. 1000,-- zette men door en in het tweede jaar kon men een winst van fl. 200,-- maken.

 In 1914 wa­ren er reeds 97 leden aangesloten en werd er 1.102.788 KG. melk verwerkt. Deze cijfers waren voor 1928 159 le­den met 2.575.822 KG.  Voor het laatste boekjaar 1947-'48 waren deze getallen 160 en ruim 3 miljoen KG.

Vlak voor de oorlog verwerkte men 4 miljoen KG. In 1925 is men overgegaan tot de inrichting van een kaasmakerij en in 1926 kwam een al­gehele verbouwing. tot stand.

In Mei 1942 kwam de fabriek, op last van hogerhand, wegens brand­stofbesparing tijdelijk stil te liggen, hetgeen op 8 Aug. 1943 werd omge­zet in een algehele sluiting voor de duur van de oorlog. Na veel moeite slaagde men er in op 3 Maart 1946 toestemming van de overheid te ver­krijgen tot heropening van de fabriek. Uiteraard is in de oorlogsja­ren een grote achterstand ontstaan bij het noodzakelijk onderhoud van de inventaris. De regering heeft daarvoor schadevergoeding vastgesteld welke thans echter als fiscale winst door het Departement van Financiën worden teruggevorderd. De bij de F.N.Z. aangesloten fabrieken zullen thans in deze zaak een rechterlijke uitspraak uitlokken.

„De Eendracht" heeft in de vijftig jaren van zijn bestaan bewezen, dat het mogelijk is de Zondagsrust in acht te nemen en toch een product af te leveren, dat aan de hoogste eisen voldoet. Wanneer de boer vol­doende aandacht besteedt aan het afkoelen en roeren van de Zondags gewonnen melk, blijft deze even goed als op de fabriek. „De Eendracht" heeft op Maandag dan ook praktisch geen afwijkende melk. Bij de kaas­keuring van de Drentse Zuivelbond kwam de Eendracht als nummer drie op de lijst, met geen enkele afwij­king.

Wat de boter betreft haalde men een gemiddelde van boven de 70 pct. en bij de laatste keuring werd deze in klasse I plus (de hoogste) geklasseerd.

En wat het grote consumptiebedrijf van de fabriek betreft, dit is het troetelkind van de huidige directeur de heer L. van Veen. Er is nooit enige klacht over de kwali­teit. Er zijn thans 20 man personeel en 3 monsternemers aan de fabriek, verbonden. De melk wordt in Meppel afgezet door vijf slijters en vijf eigen venters.

Het bestuur wordt gevormd daar evenveel Ned. Herv. als Geref. leden. Het gros van de leden is orthodox Ned. Herv. en Geref., doch er zijn ook verscheidene Vrijzinnige leden, die lid zijn van „De Eendracht" en sympathiseren met het streven een zo vol­ledig mogelijke Zondagsrust door te voeren.

Als directeuren waren achtereen­gens aan de fabriek verbonden de heren:

W. Haveman,

1. Weggemans,
2. Kok,
3. K.W. Harseman,
4. J. Fuller.

Het huidige bestuur bestaat uit de heren:

1. Keijzer, voorz.,

H. Kersten, secr.,

L. Kappe, vice-voorz.,

R. Kooi­ker,

H. Venema, S. Dal, H. Wildeboer en R. van 't Ende, Commissarissen.

De feestviering zal een sober ka­rakter dragen.

,,De Eendracht” heeft bewezen, dat haar streven om de Zondagsrust te eerbiedigen, volkomen verwerkelijkt kon worden. En dat zonder nadelige invloed op het afgeleverde product. Het bescheiden bedrijfje van vijftig jaar geleden is uitgegroeid tot een modern bedrijf, dat in niets bij andere ten achter staat.

================

▲  1948 De Eendracht Nijeveen 50 Jr.-jubileum

Geen frame - ga naar - www.zuivelhistorienederland.nl