Haaksbergen_Knipsels-01

#Ov/2020-08-04

voorgaande

Jaar	Melk/jr	Voorzitter	Directeur	Prod.
1909	2.900.000	A.J. Schilderman	J. Zuidema
1928	5.566.772	B. J. Wierik	J. Zuidema	b en k.
1937	10.800.000
1945	4.909.132	A.J. Keizer	J. Zuidema
1949	12.090.133	A. G. Wijlens	F. P. Hettema per 1 mei 1949	b., k., en cm.
1960	17.244.488	A. G. Wijlens	F. P. Hettema	Coberco

INVENTARIS VAN STUKKEN AFKOMSTIG UIT DE ARCHIEVEN VAN DE

COÖPERATIEVE ZUIVELFABRIEK TE HAAKSBERGEN

Geschiedenis

Op 30 april 1894 kreeg de Dorpslandbouwvereniging vergunning tot de bouw van een roomboterfabriek aan de Spoorstraat. Het benodigde water mocht via een pijp uit een nabijgelegen brandput gehaald worden. De verhouding met de buurman H. Leppink was blijkbaar niet goed, want op 19 juni 1895 kregen de boterfabriek en Leppink vergunning tot het plaatsen van een hekwerk.

Door leden van de Dorpslandbouwvereniging en de Overijsselsche Landbouw Maatschappij afdeling Haaksbergen werd op 19 oktober 1907 een coöperatie gesticht met als doel de voortzetting van de roomboterfabriek op coöperatieve grondslag. Omdat het bestaande fabriekje veel te klein was, besloot men een nieuwe stoomzuivelfabriek te bouwen tegenover het station aan de Stationsstraat. Deze fabriek werd op 14 mei 1908 geopend. De eerste directeur werd Jogchum Zuidema uit Drontrijp. In het eerste jaar haalde men een omzet van 1.400.000 kg melk. In 1937 had men 800 leden en verwerkte men 10.800.000 kg melk. Door de omzetstijging was het bedrijf toen weer te klein geworden. De oplossing werd gevonden in de bouw van een nieuwe fabriek aan de Enschedesestraat, die op 23 februari 1938 geopend werd. Vanaf 1 mei 1949 werd de directie daar gevoerd door Frans P. Hettinga. In 1970 fuseerde de Coöperatieve Zuivelfabriek Haaksbergen met de Lonneker Coöperatieve Melkinrichting en Zuivelfabriek te Enschede, welke laatste op 9 oktober 1896 opgericht was. De naam van de nieuwe coöperatie, waarbij zich nadien ook andere Twentse bedrijven aansloten, werd Melkion. In het bestuur van Melkion zaten ook afgevaardigden van de afdeling Haaksbergen van de O.L.M. en de A.B.T.B. . Dit was niet de laatste fusie, want samen met coöperaties uit Hengelo (O), Almelo en Oldenzaal ontstond de ORMET. Weer later werden zij opgenomen in grotere verbanden, eerst in Coberco en later in Friesland Foods.

Fok- en Controlevereniging.

In dit archief zijn ook stukken opgenomen van de Fok- en Controlevereniging. Deze vereniging met als naam “De Samenwerking” had haar kantoor eerst in de poederafdeling van de zuivelfabriek, daarna in het kantoor van de Landbouwvereniging aan de Parallelweg. Vervolgens is ze opgenomen in een groter verband en verhuist achtereenvolgens naar Goor, Borne en Deventer (1998).

Meer over de geschiedenis is te lezen in de boeken van Joh. ten Broeke “Haaksbergen vanaf 1900 tot nu” en “Kantelen der eeuwen deel II”. Daarnaast ook in het blad Overijssel, een extra uitgave van de zakenwereld. In deze uitgave staat een artikel over de Zuivelindustrie en haar betekenis, geschreven door Ir. W.R. Zuidema. De boeken van Joh. ten Broeke zijn in de bibliotheek van het Historisch Centrum Haaksbergen in te zien onder nummer 938.2 Broeke en het artikel van Zuidema onder nummer 986.4 Bute.

Ook zijn krantenknipsels m.b.t. de Zuivelfabriek in het Historisch Centrum Haaksbergen aanwezig.

De nu geïnventariseerde verzameling is een z.g. dynamisch archief, hetgeen betekent dat naar verwachting op niet al te lange termijn hier stukken aan toegevoegd worden.

Volgt een lijst met de inventaris van stukken betreffende de zuivelfabriek - zie link

De eerste zuivelfabriek werd 30 april 1894 opgericht door de Dorpsvereniging en stond aan de Spoorstraat

Op 19 oktober 1907 werd deze ‘boeren’ vereniging omgezet in een zuivere coöperatie, waarbij ook het plan voor een nieuwe fabriek werd uitgevoerd. Deze stoomzuivelfabriek werd 14 mei 1908 geopend tegenover het station.

De eerste directeur was Jogchum Zuidema, afkomstig uit Drontrijp.

In 1937 ontwierp de GOZ architekt Veenstra de derde zuivelfabriek, deze kwam aan de Enschedesestraatweg (62) en werd 23 febr. 1938 geopend. De opdracht omvatte een fabriek met kantoren en garage. De uitvoering werd voor f. 61623 gegund aan de Firma Eshuis en Zoon uit Vriezenveen.

1970 fuseerde de coöp. Haaksbergen met de ‘Lonneker Coöp. Melkinrichting’ te Enschede in de nieuwe vereniging Coöp. Melkinrichting en Zuivelfabriek “Lonneker-Haaksbergen” In de loop der jaren ontstond Orme

Tegenwoordig staat hier de wijk De Biester.

CZ. Haaksbergen 1894-1978

Bron: tabel-toevoeging; Jaarverslag FNZ. / GOZ. En zuiveljaarboeken

▲ CZ. Haaksbergen archiefgegevens

▲ Knipsels

▲ Gegevens