#04/2024-10-09

K. Frietema ruim 40 jr directeur CZ. Wirdum Fr. 1895-1935 en afscheid 1936

A. Frietema

Leeuwarder Nieuwsblad 1936-11-28

WIRDUM, 27 Nov. Hedenavond was in café Duhoux een bijeenkomst belegd vanwege de Vereeniging Coöp. Zuivelfabriek alhier, waar de leden met hunne vrouwen waren uitgenoodigd om in deze samenkomst afscheid te nemen van den scheidenden directeur der vereeniging, den heer K. Frietema, wiens eervol ontslag ingaat 28 November.

De bedoeling was, dat van 7—9 uur des avonds alle leden en hunne vrouwen persoonlijk afscheid konden nemen. Toen dan om 7 uur de voorzitter met een kort woord de vergadering opende, bleek dat ruim negentig procent der leden met hun vrouwen aanwezig waren. Door het bestuur werd toen de familie Frietema binnengeleid, waarna de voorzitter der vereeniging in een korte toespraak het doel der samenkomst uiteenzette en de manier waarop het bestuur zich het verloop er van dacht.

Hierna werd het woord verleend aan den heer Frietema, die begon met te vertelen van zijn jonge jaren van zijn voorbereidende studie, die geleid had tot zijn werkkring in de zuivel. Speciaal de goede ontwikkeling zijner jeugd (opleiding voor onderwijzer) hat hem veel vergemakkelijkt om zich later in de zuivel en in het algemeen te bekwamen. Na nog even te hebben stilgestaan bij zijn eerste standplaatsen, bepaalde spreker zich uitvoerig bij het 40-jarig tijdperk, waarin hij als directeur der coöp. zuivelfabriek alhier is werkzaam geweest.

Wat een verschil bij zijn komst hier in Wirdum wat aangaat technische inrichting der fabriek. Toen was er veel werk, dat in de loop der jaren veel is vergemakkelijkt door de groote technische verbeteringen die aan inventaris machinerieën enz steeds zijn aangebracht en waardoor ook het werk van het personeel veel is verlicht. In den beginne geen vastgestelde arbeidstijd, vaak in het drukke seizoen werken tot in de nacht, nu een wettelijk geregelde werkdag. Door de groote vooruitgang op technisch gebied is het werk veel verlicht en voorts is er een pensionneeling op 65-jarige leeftijd. Verder schetste spreker ook nog in het bijzonder de toestand der laatste jaren en memereert dat van zijn optreden als beheerder thans na 40 jaar er nog één lid is, die toen als lid der coöp. zuivelfabriek de melk leverde en die nu nog lid is en wel de heer Melle Alberts v.d. Hem, die hedenavond ook nog ter vergadering is.

Hierna nam do voorzitter, de heer A. Boonstra, het woord, die in een heldere mooie en korte toespraak uiteenzette wat de heer Frietema voor de vereniging was geweest in al deze 40 jaren. Spreker bood hem namens de leden der vereeniging een bureau ministre aan, terwijl door de dames van het bestuur aan mevrouw Frietema een fraaie mand bloemen werd aangeboden.

Ontbreekt nog lang stuk

  Leeuwarder Courant 1935-07-16

40 JAAR ZUIVELDIRECTEUR. HULDIGING K. FRIETEMA WIRDUM.

Ter gelegenheid van het feit. dat de heer K. Frietema, directeur der coöperatieve zuivelfabriek te Wirdum, 40 jaar zuiveldirecteur was, werd onder voorzitterschap van den heer A. BOONSTRA. een buitengewone vergadering der Coöperatieve zuivelvereeniging gehouden. Aanwezig waren de heer Frietema, diens echtgenoote en kinderen.

Aan het einde van deze vergadering gaf de voorzitter den leden en belangstellenden gelegenheid den jubilaris en zijn gezin te feliciteeren, waaraan allen deelnamen. Ongeveer halfelf nam de huldiging een aanvang. Intusschen was de groote bovenzaal van Duhoux tot een bloementuin herschapen.

Toespraak voorzitter.

De VOORZITTER, de heer A. Boonstra, nam het eerst het woord en sprak als volgt:

Mijnheer Frietema. het is voor mij een aangename taak, dat ik als voorzitter namens het bestuur van de Coöperatieve Zuivelvereeniging te Wirdum, waarvan u 39 jaren directeur is geweest, en vandaag herdenkt uw 40-jarig jubileum als directeur, u en de uwen met dit heugeluk feit te feliciteeren en geluk te wensen. Ook voor ons bestuur is dit jubileum van beteekenis, omdat het weet, dat uw werk in al die jaren verricht in het belang van de Coöperatieve zuivelfabrieken en den boer, zoo belangrijk is.

Ik herhaal hier uw eigen woorden, eens tot een jubilaris gezegd, een jubilaris, dien u noemde een der besten uit de besten. Deze woorden verklaarde de voorzitter op den heer Frietema van toepassing. Gerust meende spreker te kunnen verklaren, dat de heer Frietema steeds heeft gehouden. U hebt uw stempel gedrukt op onze vereeniging. De opzet en verdere ontwikkeling daarvan is uw werk.

Door uw vele gegeven adviezen in en buiten de provincie, betreffende het zuivelbedrijf met uw ruimen blik, hebt ge pionierswerk verricht. Ook in deze moeilijke tijden wordt nog menigmaal beslag op u gelegd. 't Zijn kostelijke gaven waarmee de Schepper u heeft gezegend en wij hopen, dat u deze steeds zult blijven uitdragen in het werk, waarvoor u geroepen is. Spreker bood hierna den heer Frietema een plant aan.

 De Jubilaris aan het woord.

Daarna sprak de heer FRIETEMA om het bestuur en leden dank te brengen voor de hulde, welke hem te beurt viel.

Ik vind het, aldus spreker, wel wat overdreven mij zooveel lof toe te zwaaien bij deze gelegenheid. Ik heb slechts mijn plicht gedaan en erken mijn kleine tekortkomingen en ben mij ten volle bewust dat ik niet altijd volmaakt ben geweest.

Zeer jong ben ik directeur geworden. Ik was nog naar 22 jaar, na slechts 8 weken assistent geweest te zijn te Hellendoorn. Daarna volgde mijn benoeming tot directeur te Ried en daarna te Wirdum, alwaar ik in deze functie 39 jaar werkzaam hen. Ik kan verklaren, dat de verhoudingen onderling ook met de besturen en leden van de vorige standplaatsen hartelijk zijn gebleven.  Dank voor al het in mij gestelde vertrouwen.

In 4 dingen heb ik altijd getracht het zuivelbedrijf krachtig en gezond te organiseeren, n.1.:

1. het produreeren van eerste klas producten:

2. de plaatselijke vereeniging altijd paraat te houden:

3. zuinig beheer:

4. goede verhoudingen te scheppen met het personeel.

Ik kan hier, zoo zeide de heer Frietema, verklare, dat het financieel beheer enz. kerngezond is ondanks de crisis, die wij door moeten maken kan alhier aansprakelijkheid van de leden buiten beschouwing blijven of liever gezegd worden uitgesloten..

De verhoudingen tusschen het bestuur en mij zijn in die 39 jaren altijd goed gebleven. Ook is dit het geval met oud-bestuursleden.

 Burgemeester Jansonius spreekt.

Na het eindigen van het dankwoord van den jubilaris trad de heer J. C. JANSONIUS Burgemeester van Leeuwarderadeel, de zaal binnen om direct daarna 't woord tot den heer Frietema te richten. Onder de velen, die zich vandaag opmaken om u te feliciteeren met uw 40-jarig ambtsjubileum wil ik als hoofd der gemeente van Leeuwarderadeel niet achter blijven, zoo begon de heer Jansonius. Aan uw jubileum ligt een gemeenschapsbelang ten grondslag. Uw verdiensten ten opzichte van het zuivelbedrijf worden ter zeerste gewaardeerd en daarom is het mij een eer namens den minister van Economische zaken mede te deelen, dat het de Koningin behaagd heeft u te benoemen tot ridder in de orde van Oranje Nassau, waarna preker den heer Frietema de teekenen overhandigde. Staande zong de vergadering daarop het Wilhelmus.

 

De heer FRIETEMA bracht den burgemeester dank voor de bizondere onderscheiding, waardoor hij diep is getroffen en welke hij op hoge prijs stelt.

 Verdere toespraken.

De heer SCHAT, assistent bij het zuivelbedrijf, voerde daarna het woord namens het personeel. Hij complimenteerde den jubilaris en zijn gezin en bood den jubilaris eveneens een prachtig bloemstuk aan. De heer W. POSTMA, melkcontroleur aan de zuivelfabriek, die even lang in dienst is als de jubilaris, somde uit de lang vervlogen dagen nog eenige belangrijke feiten op en bracht den jubilaris dank voor al het goede, dat hij voor het personeel heeft gedaan. Den goeden naam, welke de zuiverfabriek te Wirdum heeft, aldus deze spreker, dankt zij aan den heer Frietema.

 Daarna spraken nog de heer OOSTENBRUG als voorzitter namens de algemeene coöperatieve zuivelfabrieken in Friesland. dr. KUPERUS als directeur van de Coöperatieve Zuivelbank.

Vervolgens maakte de VOORZITTER bekend, dit er gelukwenschen per telegram waren ingekomen van Arnhem, 's-Gravenhage, Zutphen, Grouw, Scharnegoutum, Utrecht (Centrale Bank), Sneek, Hellendoorn, Winsum (Fr.), Londen, Harlingen, Leeuwarden, Winsum (Gr.), Enkhuizen. Oosterbeek en Murmerwoude.

 Vervolgens spraken nog de heeren VAN DER BERG, directeur te Roordehuizum, namens de Friesche Zuivelexportvereeniging . S. SANTEMA, als oud-bestuurslid. JELLEMA, directeur te Dronrijp. SCHAAP namens oud-assistenten.

Ten slotte dankte de jubilaris allen voor hun aanwezigheid, toegesproken woorden, geschonken bloemstukken, enz.

Daarna sloot de VOORZITTER, de heer A. Boonstra met een toepasselijk woord de bijeenkomst.

Des avonds werd den jubilaris door de beide plaatselijke muziekkorpsen een serenade gebracht, onder groote belangstelling van de dorpsgenoten.

Leeuwarder Courant 1935-07-13

BINNENLAND. K. FRIETEMA. Veertig jaar zuiveldirecteur.

Aan het Friesch Landbouwblad wordt geschreven: In de jaren van de opkomst der coöperatieve zuivelfabrieken had ook de heer Klaas Frietema. na voor onderwijzer te zijn opgeleid, den moed om zich in de zuivelbereiding te bekwamen en na voldoende vakkennis te hebben verkregen trad de heer Frietema op 15 Juli 1895 in functie als directeur van de zuivelfabriek te Hellendoorn, verhuisde vervolgens naar Ried en word in 1896 benoemd tot directeur van de coöperatieve zuivelfabriek te Wirdum, waar de algemeene ledenvergadering op Maandag 15 Juli den dag wenscht te herdenken, waarop de heer Frietema de coöperatieve zuivelbereiding 40 jaren heeft gediend.

Gediend! het werkwoord staat er, maar zoo is het onvolledig, er moet bij worden gevoegd „op buitengewoon verdienstelijke wijze” en dat geeft ons aanleiding even in herinnering te brengen hoe Frietema in woord en geschrift o. a. heeft gepleit voor afschrijving, reserveering en vorming van leden-kapitaal en de exploitatierekening van de zuivelfabriek te Wirdum bewees telkens, dat dit niet alleen uitvoerbaar was, maar dat met de uitbetaalde melkprijzen mede daardoor sterk concurreerend kon zijn.

Als die goede wenken van Frietema wat meer algemeen waren opgevolgd dan waren de voordeelen van de coöperatieve zuivelbereiding, vooral in de tegenwoordige omstandigheden, veel meer tot uiting gekomen en men had vele moeilijkheden kunnen voorkomen.

Maar niet alleen als directeur van een zuivelfabriek heeft de heer Frietema getoond de belangen van de boeren, betrokken bij de coöperatieve zuivelbereiding, op de juiste wijze te willen en te kunnen behartigen, ook in de desbetreffende organisaties heeft hij meermalen van zijn groote toewijding en helderen kijk op de landbouwbelangen blijk gegeven.

Wij denken aan het werk van Frietema bij den Gezondheidsdienst voor Vee en als lid van verschillende commissiën. Verder weten wij hoe hij gedurende vele jaren een waardig bestuurslid was van den Bond van Coöperatieve Zuivelfabrieken en de Friesche Coöperatieve Zuivel- Export Vereeniging. (Frico)

In zijn kwaliteit als voorzitter van het bestuur der Coöperatieve Zuivelbank hebben wij hem leeren kennen als de voorzichtige, rustige, betrouwbare leider, die alleen als winst beschouwt: datgene wat verkregen wordt om te strekken ten nutte en ten voordeele van de belanghebbenden. Een „felle” propagandist voor de coöperatie is Frietema nooit geweest, maar wel was hij een „zakelijke” pionier en.....

talrijk zijn de volontairs en assistenten, die bij hem een degelijke opleiding hebben genoten en thans mede tot de beste bedrijfsleiders kunnen worden gerekend.

Leeuwarder Nieuwsblad 1936-11-13

De heer K. Frietema te Wirdum. Gaat heen als directeur der Coöp. Zuivelfabriek te Wirdum. – Een der pioniers op het gebied der zuivelcoöperatie.

De heer K. Frietema, die gedurende 40 jaar directeur der Coöp. Zuivelfabriek te Wirdum is geweest, heeft thans zijn eervol ontslag gevraagd, hetwelk hem met ingang van 28 November a.s. is verleend. Met hem verlaat één der beste strijders het terrein van de zuivelcoöperatie.

De heer Frietema is geboren in 1873 te Achlum, waar zijn vader het boerenbedrijf uitoefende. Na de lagere school aldaar bezocht te hebben, ging de jonge Frietema naar de Normaalschool te Franeker om opgeleid te worden tot onderwijzer. Toen hij bijna klaar was voor zijn examen kreeg hij [????] stemde hierin toe en de jonge Frietema werd op de boerderij te werk gesteld. Het was direct geducht aanpakken, want, zei Frietema Sr. tot zijn zoon, die boer wil worden, moet volkomen met de geheele omvang van het bedrijf goed op de hoogte zijn. Het werk beviel Frietema Jr. echter niet en toen dan ook de (1e) Zuivelschool te Bolsward werd opgericht, (1889) sprak hij er met zijn vader ever om deze inrichting te bezoeken. Destijds waren de eerste Coöp. Zuivelfabrieken in wording, zoodat er voor leerlingen der Zuivelschool een goede kans bestond om beheerder eener fabriek te worden. Frietema Jr. kreeg toestemming om de lessen der Zuivelschool te volgen. Voorwaarde was echter-, eerst de acte voor onderwijzer nog behalen.

Na eenige tijd van studie deed de jonge Frietema examen voor onderwijzer en slaagde. Daar hij geheel geen idee had voor de klas te staan, werd hij daarna leerling aan de (1e) Zuivelschool te Bolsward. Met eer behaalde hij het diploma.

Al spoedig werd de heer Frietema benoemd tot directeur der Zuivelfabriek te Hellendoorn (O.) en ongeveer een jaar daarna volgde zijn benoeming tot directeur der Coöp. Zuivelfabriek te Ried. Nog maar kort werkzaam aan deze fabriek, kwam vacant de betrekking van beheerder der Coöp. Zuivelfabriek te Wirdum, daar de toen aldaar in functie zijnde directeur, de heer J. Kuperus, eervol ontslag was verleend wegens zijn benoeming te Akmarijp. Frietema solliciteerde naar de betrekking te Wirdum, kwam op de voordracht en werd in de ledenvergadering der vereeniging, gehouden 10 Augustus 1896, benoemd. Zijn infunctietreding werd bepaald op 28 November 1896. En thans, na 40 dienstjaren, meende de heer Frietema dat de tijd gekomen was om zijn werk neer te leggen. In de ledenvergadering der vereeniging, gehouden 10 Aug. j.1., werd den heer Frietema eervol ontslag verleend uit zijn betrekking, ingaande 28 November 1936. Men ziet, de data in 1896 en 1936 zijn aan elkaar gelijk.

De heer Frietema heeft in de veertig jaren zijn beste krachten gegeven aan de zuivelcoöperatie in het algemeen en aan de Wirdumer fabriek in het bijzonder.