voorgaande

Bron: Leeuwarder Courant 1951-01-26

S. HEPKEMA nam afscheid van de

Coöperatieve Condensfabriek FRIESLAND.

Velen kwamen hem huldigen.

De vele facetten van zijn markante persoonlijkh­eid moeten gisteren bij het af­scheid van de heer S. Hepkema, als directeur van de Co­öp. Con­densfabriek „Friesland”, wel alle naar voren zijn gekomen. Mochten de vele sprekers er al niet in geslaagd zijn het beeld volledig te maken, dan verried de speech, waar­mee de heer Hepkema hen beantwoordde wel de on­definieerbare sfeer, die de scheidende direc­teur in zijn leven om zich had weten te schep­pen en die mis­schien wel be­slissend is ge­weest voor de bloei van zijn coöpe­ratie.

In een buitengewone algemene ver­gadering van de Condens is dit afscheid gis­teren ge­vierd. En­kele weken ge­leden had ook de Frico haar direc­teur zien ver­trekken. De opengeval­len plaat­sen zijn beide bezet door ir. J. B. Rit­sema van Yke­ma.

Deze vergadering, die 's middags reeds vroeg in de Zalen Schaaf begon, werd onderbroken door een zeer druk bezochte receptie in hotel Amicitia en is ten­slotte met een feestelijke maaltijd in de Har­monie besloten. Het geheel werd ge­kenmerkt door een sfeer van genegenheid. Ook was 't opvallend in welk een rij­ke verschei­denheid de heer Hepkema door velen als vriend werd toegespro­ken. De waarde­volle cadeau's e. d., een zilveren model van zijn zeilboot, een Bir­maans Boeddha­beeld accentueerden dit.

Nadat de kortgeleden benoemde voorzitter, de heer J. B. Hof van Oldeber­koop, de aanwezigen in Zalen Schaaf had welkom geheten, sprak de heer Hep­kema over de 37 jaren, die hij sedert de oprichting de Condens als directeur ge­diend had. Als leraar-technicus bij de Zuivelbond had hij noch erva­ring als koopman noch met de fabricage van gecondenseerde melk, die hij nog nooit ge­zien had.

De stichting van een dergelijk bedrijf door de coöperatie geschiedde uit nood. De particuliere fabrieken kwamen toenter­tijd met kracht opzetten en de coöpera­tie maakte zich ongerust en vreesde achterop te raken. Men was er van overtuigd, dat, wilde men zich hand­haven en de boer de grootste zekerheid geven voor zijn bedrijf, de melk in eigen hand moest blijven. Met steun van de heren Th. van Wel­deren baron Rengers en U. Kooistra, die beiden een grote invloed op de spreker hadden gehad, begon hij aan zijn taak. De laatste was zijn coöperatief geweten en de eerste liet hem de boerengemeenschap zien tegen de achtergrond van het hele maatschappelijke leven. De coöperatie was voor baron Ren­gers een machtig strijdmiddel, geen doel op zich zelf. Deze was het ook, die het grote belang van de wetenschap voor het bedrijf inzag en aan het laboratorium is dan ook grote aan­dacht besteed. Het bleek een be­langrijke factor in de ont­wikkeling van de fabriek.

It kin bisjen leije

In 1916 begon de fabriek met de ver­werking van twee tot drie millioen kg melk en het ging direct goed. Moeilijk­heden deden zich eerst niet voor. Na de eerste oorlog werd de taak zwaarder. Het bedrijf kreeg een eigen leven en toen heeft de heer Hepkema het gevoel gehad, dat niet hij het bedrijf leidde, maar het bedrijf hem. De investeringen nemen toe en bedragen nu in totaal acht millioen gul­den, waar­van vijf millioen na de laatste oorlog. In de huidige gul­denswaarde omgerekend, valt de in­vestering in totaal op twaalf millioen te becijferen. De personeelssterkte is opge­lopen tot 500 man. Als de plannen, die nu uitgevoerd zijn, voltooid zijn „kin it fabryk bisjen leije”, zo zei de scheidende directeur, die daar aan toevoegde, dat de fabriek dan niet onder zal doen voor Amerikaanse fabrieken.

   Geen frame - ga naar - www.zuivelhistorienederland.nl

De fabriek heeft zich voorspoedig ont­wikkeld; de heer Hepkema wees er op, dat in een ding dat groeit, de kiem der ontbinding meegroeit. Als een ontbin­dende factor zag hij de politiek in de coöperatie Deze twee moeten verre van elkaar blijven.

De heer Hepkema vertelde ook welke rijke ervaringen hij op zijn reizen naar Ame­rika. Burma, Malakka, Hongkong en Nederlands-Indië had opgedaan. Hij uitte zijn waardering voor de handel als distributeur van de goederen. Hij toon­de zich dankbaar voor de vele vriend­schapsbanden, die hij door zijn werk had kunnen aanknopen.

Aan het slot van zijn toespraak zei de heer Hepkema, dat de Condens technisch en financiële een sterke positie inneemt. Het bedrijf is als exportzaak in de tegen­woordige internationale spanningen echter kwetsbaar.

De voorzitter, de heer Hof, voerde daarna het woord. Hij wees er op. dat de heer Hepkema de stuwende kracht is geweest bij het tot stand komen van de eenhoof­dige leiding bij de Frico en de Condens. Naast de nieuwe directeur zijn benoemd een commercieel directeur en een technisch directeur, resp. de heren A. A. Bou­wes en B. v.d. Woude. Hij schetste voorts de grote moeilijk­heden, waar het be­drijf zich in de loop der jaren voor gesteld zag. Maar de heer Hepkema heeft het bedrijf door die moeilijkheden geleid en als bekroning van zijn werk is daar thans dit bloeiende bedrijf. zo zei de heer Hof, dat door de jaren heen zal blijven bestaan als „uw creatie”. Uit waardering bood het be­stuur een binnenboordmotor voor het jacht van de heer Hepkema aan.

De Commissaris der Koningin, mr. H. P. Linthorst Homan, eerde niet alleen de grote capaciteiten van de scheidende directeur, maar ook diens groot verantwoordelijkheidsgevoel en diens plichtsbet­rachting.

De heer J. N. Wassenaar sprak namens de Frico, de Coöp. Zuivelbank, het Coöp. Verzekeringsfonds, de Coöp. Stremsel­ en Kleurselfabriek en de Bond van Coöp. Zuivelfabrieken. Dit afscheid stemt niet tot vreugde, zo zei de heer Was­senaar, die de heer Hepkema waar­deerde als zakenman, organisator en agrari­ër.

Een aardig intermezzo ontstond toen Lord Mac Pherson het woord voerde na­mens de agenten van de Condens. Waarom zijn wij zo trots op de Condens, zo vroeg hij in zijn speech en daarop antwoordende zei hij, dat de Condens kwali­teit garan­deerde. De heer Hep­kema noemde hij een man met een missie, die ge­ïnspireerd wordt door zijn liefde voor Friesland. Over het melk­wolproduct (van Casolana) had hij niets dan lof.

De heer J. J. Visser van Terwispel sprak voor de deelgenoten en herinnerde aan een woord van wijlen de heer U. Kooistra, dat de heer Hepkema wel eens wat „húnje en stikelstekke” kon. Dat is echter nog wel meegevallen, wat wel bleek uit het geschenk van de deelgenoten: een schilderij. De heer R. Buisman noem­de zich „een particuliere kedde voor een coöperatieve vracht. „Dat was winst voor de coöperatie en de kedde kreeg op tijd zijn voer”. Voor het personeel sprak de heer J. van Kampen. De heer H. L. Dedden sloot de rij spre­kers vóór de receptie. De voorzitter van de Friesche Mij. sprak op verzoek van de voorzitter van de Friese C.B.T.B. ook voor deze organisatie. Namens het Instituut voor Landbouw Coöpe­ratie bood de heer Dedden een pastel van Bouke van der Sloot aan.

Tijdens de maaltijd in de Harmonie voerden nog het woord de heren mr. A. A. M. v. d. Meulen, burgemeester van Leeuwarden; dr. ir. S. L. Louwes, directeur-gene­raal van de Voedselvoorzie­ning; mr. J. Linthorst Homan, voorzitter  van de Kon. Ned. Zuivelbond (FNZ); ir. B. van Dam, voorzitter van het Bedrijfschap voor Zui­vel: P. Okkinga, voorzitter van de Centrale Zuivelcommissie; Christen­sen, een Deense collega: Lord Mac Pher­son, H. Halbertsma, die een zilveren scheepje aan­bood, enkele handelsrela­ties, de zoon van de heer Hepkema en de nieuwe direc­teur. De heren J. N. Wassenaar als voorzitter van de Coöp. Aan­koopver. Noord­kant en de heer J. M. Boudewijn, directeur van de C.A.F. brach­ten de dank en ge­schenken van hun organisatie over voor de bemidde­lende rol, die de heer Hepke­ma bij de oplossing van een geschil tussen beide organisaties bad gespeeld.

Ten besluite van de avond dankte de heer Hepkema de vele sprekers.

Bron: Leeuwarder Courant 1938-11-15

S. HEPKEMA  en CCF 25 Jr. Jubileum

In het Officieel Orgaan van den Algem. Ned. Zuivelbond (FNZ.) geeft de secretaris, de heer Geluk, een korte karakter­ teekening van den heer S. Hepkema bij zijn jubileum als directeur der eveneens jubilerende Coöp. Condensfabriek Friesland te Leeuwarden.

„De Coöperatieve Condensfabriek Friesland en Hepkema zijn één, men kan ze niet los van elkaar denken en het is dan ook zooals een der spreker in de feestvergadering het uit­ drukte: De Condensfabriek heeft met den heer Hepkema getroffen, maar Hepkema heeft het ook met de Condensfabriek getroffen, want de Condensfabriek kreeg een directeur, wien dit werk „lag” en die er wist uit te halen wat er in zat, terwijl de heer Hepkema door den vorm en opzet dezer zaak de mogelijkheid kreeg, zijn beste gaven van verstand en aanleg te ontplooien.

Deze ontwikkeling tot groot-fabrikant en koopman heeft niet verhinderd hem toch in zijn hart boer te doen blijven en men zou hem den boer gebleven industrieel kunnen noemen, een type, waaraan wij in het boerenvereeni­gingsleven juist zoo groote behoefte hebben.

Wij wezen er reeds eerder op, dat onze boeren­ coöperaties andere menschen als leider vragen, dan de particuliere bedrijven. Naast technische kennis, organisatietalent en koopmanschap gaat het er om - en zeker niet in de laatste plaats - dat zij gevoelen, dat het de boeren­ zaak geldt, waarvoor zij werken. Zoodra de directeur eener coöperatie dit uit het oog ver­ liest, is hij van zijn anker los geslagen en dan is er groot gevaar, dat hij in verkeerd vaar­water terecht komt.

Dit gevaar bestaat bij Hepkema niet. Het moge misschien oppervlakkig wel eens anders lijken, maar wij beschouwen dit meer als het „hunje en stikelstekke” * waarmede de heer Kooistra hem in zijn Friesch speechje zoo juist teekende.

Meermalen moet ook de nationale zuivel­ organisatie een beroep op den heer Hepkema doen, hetzij om het coöperatieve condens­ bedrijf in regeeringsorganen of in het buiten­ land te vertegenwoordigen, dan wel om van advies te dienen. Dit geschiedt nimmer tever­geefs en men kan dit steeds doen met het ge­ruste gevoel, zijn belangen daarbij toe te ver­trouwen aan iemand, in wiens handen de boerenbelangen veilig zijn.

Ook in ander opzicht heeft de heer Hepkema reeds vóór dat hij aan de Coöperatieve Condens fabriek verbonden was, werk van algemene betekenis voor de Nederlandsche zuivelbereiding verricht. Hij toch was als leeraar-techni­cus van den Frieschen Bond, in samenwerking met prof. ir. B. v. d. Burg, de grondlegger voor de uitgave van zuivelleerboeken van den F.N.Z. Ook dit zij bij een gelegenheid als deze met waardeering gememoreerd.”

(*) Schertsenderwijs hoonen en prikken geven

▲  26 jan. 1951 - Condens neemt afscheid van S. Hepkema

Bron: Leeuwarder Courant 1963-07-13

De heer S. Hepkema (79)  gistermiddag overleden

Gistermiddag is, zoals in een deel van onze editie nog kon worden gemeld, op 79-jarige leeftijd overleden de heer Sletze Hepkema, oud-directeur en mede­ oprichter van de Coöp. Condensfabriek „Friesland”.

De heer Hepkema was gisteren opgenomen in het Diaconessenhuis.

De heer Hepkema, die in 1884 in Langweer geboren is, was van 1914 tot 1951 directeur van de Condens. Daarnaast heeft hij verscheidene func­ ties vervuld, hij was voogd van het St. Anthony Gasthuis, is Statenlid geweest, bestuurslid van het Kaascontrólesta­ tion en van het departement Leeuwar­ den van Nijverheid en Handel en bij hij had zitting in tal van commissies en organisaties. De Rotary had in hem een zeer gewaardeerd lid.

De heer Hepkema kende men als een nuchtere, standvastige figuur, die van zeer grote betekenis is geweest voor de ontwikkeling van de Friese zuivelindus­ trie. Ook na zijn pensionering waren de woorden en adviezen van de heer Hepkema dikwijls doorslaggevend in het bedrijf dat door hem groot gemaakt is.

De heer Hepkema is zijn carrière in de zuivel reeds vroeg begonnen en heeft voor zijn periode bij de Condens grote invloed gehad op de ontwikkeling van de zuiveltechniek in Friesland. Hij was in dienst van de Friese Zuivelbond als leraar-technikus. Zijn taak was twee­ ledig. Hij leidde het zuivelpersoneel op in een periode toen nog met zoeken en tasten een weg in de machinale zuivel­ bereiding gevonden moest worden. De boeken, die hij met de latere prof. B. van de Burg over de zuivelbereiding schreef worden, zij het in gewijzigde drukken, nog steeds gebruikt bij het zuivelonderwijs in

Nederland. De heer Hepkema was ook de man, die de pro­ blemen van nabij kende. Wanneer er in een zuivelfabriek moeilijkheden waren bij de bereiding van boter of kaas dan trok hij er op uit als technicus van de bond om daarin verbetering te brengen.

Toen de heer Hepkema op 29-jarige leeftijd zijn schouders zette onder de op­ bouw van de Condens was er nog niets. Alles moest van de grond af opgebouwd worden. De fabricage van een goed product was daarbij de eerste zorg en de afzet van de gecondenseerde melk kwam - aanvankelijk naar Engeland door mid­ del van de fa. R. Buisman - op de tweede plaats. Bij de opbouw ging de toch zeer dynamische figuur van de heer Hepkema zeer voorzichtig te werk.

Pas in 1916 werd het eerste personeel aangetrokken. Door de zeer snelle economische opbloei na de eerste wereld­ oorlog liet de heer Hepkema zich niet verblinden doordat hij verwachtte dat een en ander niet zou standhouden. De reactie, die hij verwachtte, bleef niet uit en in de crisisjaren werd vooral de condensindustrie zeer zwaar getroffen.

Het afzetgebied naar Engeland viel praktisch geheel weg en er moesten nieu­ we afzetkanalen gezocht worden. In 1930 maakte de heer Hepkema zijn eer­ ste grote reis naar Nederlands Oost-Indië en Hongkong. De resultaten van deze reis vormden opnieuw een bewijs van de brede visie die deze grote man uit de Friese zuivelindustrie hebben ge­ kenmerkt. Ook bij het aantrekken van zijn naaste medewerkers is de heer Hepkema er in geslaagd een team van mensen te vormen, die er met hem in slaagden de grondslag te leggen voor een bedrijf dat onder-leiding van ir. J. B. Ritzema van Ikema een periode van grote opbloei heeft doorgemaakt en dat op het ogenblik 1800 mensen in dienst heeft.

▲ 12 juli 1963 - Oud-directeur S. Hepkema overleden

   1963 overleden

   1951 met pensioen

    pagina’s  CCF

  Tekst ook in MAP-CCF