voorgaande

#St/2020-08-06

versie-x6

Zuivelhistorienederland.nl

Noord-Brabant zuivelindustrie - introductie 1/4
‘Boek De Wit’ heeft in Noord-Brabant 205 fabrieken gevonden, waarvan 171  coöperatief.

Zuivelhistorie komt tot meer dan 280  Zuivelfabrieken en / of melk-inrichtingen, waarvan er zo’n 110 al weer waren verdwenen na het uitkomen van het eerste zuiveljaarboek, in 1926. Dit wel met de opmerking dat een aantal  van deze handkrachtfabriekjes mogelijk werd voortgezet als Stoomzuivelfabriek, na samengaan met “buur-fabrieken”, die daarna stopten!
Over de Brabant - Limburgse - zuivelindustrie is redelijk wat bekend, -zie bij bovenstaande ‘onderwerpen’ - zodat het maken van de hoofdlijst, fusielijst en fusiekaart voor de provincie noord-Brabant lijsten in theorie goed mogelijk moest zijn. Echter, mijn ‘bronnen’ bevatten veel gegevens over de coöperatieve zuivelindustrie. Wat betekend dat de particuliere fabriekjes - vooral uit de beginjaren - ontbreken.

In het in 1992 door de Stichting Zuidelijk Historisch Contact uitgegeven boek “Het gemengde landbouwbedrijf op de zandgronden in Noord-Brabant 1886-1930” - schrijvers ir. A.H. Crijns en prof.dr. F.W.J. Kriellaars is iets meer te vinden over het ontstaan en ontwikkeling van de Brabantse zuivelfabrieken. Zie afzonderlijke pagina’s  toelichting 2 t/m 4
Boek                        Boter uit de KEMPEN
Een zegen voor de landbouwers

Drs. Bas Bierkens, voormalig economisch redacteur van het Eindhovens Dagblad, is klaar. De geschiedenis van alle boterfabriekjes in de Kempen staat op schrift en is in beeld! Vermoedelijk eind november verschijnt zijn 340 pagina's dikke 'Boter uit de Kempen'. Hij richtte zijn vizier op het gebied van Hilvarenbeek tot Sterksel en van Sint-Oedenrode tot Budel.

Elke plaats, elk dorp, elk gehucht op de zandgronden in Brabant bezat tussen 1893 en 1915 wel een boterfabriekje.   
Vaak was het de eerste vorm van samenwerking van boeren in de vorm van een coöperatie. Alleen al in de Kempen moeten er zeventig van die bedrijfjes bestaan hebben.

Meer over dit boek


Meegen ca. 1910 melkvervoer   Bron: bhic /beeldbank
volgende pagina


Voorlopige aantekeningen - zie zuiveljaarboek gegevens onderaan bij**

1892

Eerste zuivelcoöperatie in Zuid Nederland in het Limburgse Tungelroy



1909

Opheffing van de “Noord-Brabantsche Zuivelbond”......en oprichting van een nw. “Brabantse Zuivelbond”(BZB) standplaats Tilburg, later Breda

1917

Oprichten door de BZB van een boterexportvereniging  welke nog dat zelfde jaar werd omgezet naar de “Zuivel-Export en verwerkingsvereniging Brabant” - (ZEV)

1931

Oprichting van Coöp. Centrale Melkproductenfabriek “De Meijerij” te Eindhoven (Veghel ?) - begon met productie van melkpoeder

1939

Oprichting van “Coöp. Ondermelk en Caseïneverkoopvereniging” COC. Na 1946 “Coöp. Overmelk Verwerkingscentrale”, met verw. fabriek te Zevenbergschenhoek. In 1952 fuseerden deze COC met de ZEV. zie 1917

1947

Ontstaan CZNZ. Met een ‘zuivelplan’ wat als doel had om  d.m.v. op te richten kringcoöperaties de boeren - uiteindelijk - lid te maken van één zuidelijke Coöperatie! Deze CZNZ werd een overkoepelende organisatie van de twee Centrale Melkproductenfabrieken te Bergeyk en Veghel en ZNZ, en fungeerde tevens als verkooporganisatie. 30  november 1970 werd de ZNZ geliquideerd en gaat dan volledig op in de CZNZ.

1947

In Eindhoven als uitvloeing daarvan een fusie van een 12 kleine zuivelcoöperaties - zie lijst bij Eindhoven - tot  “De Coöp. Zuivelvereniging de Kempen”. Een deel van de fabriekjes wordt gesloten, zo werd b.v. St. Petrus onder gebracht bij St. Joseph.”De Kempen” voerde voor haar eigen producten de melknaam “Campina” *

1947

Er kwam in Eindhoven een eigen Productiebedrijf “Campina”. “De Myerij” - gezamelijk productiebedrijf van ZNZ - zat rreds vanaf 1931 in CZ. “St. Joseph” te Eindhoven en vertrok naar een nieuwe fabriek in Veghel - Noordkade 33

1947/48

Naast “De Kempen” ook kringcoöp. in Limburg. “Ament” (Weert), Zuid-Limburg - 1966 Sibema - (Sittard), Noord-Limburg (Venlo) en Midden-Limburg (Roermond)

1961

Op 16 november 1961 opening door ZE. minister Marijnen de nieuwe melkinrichting van “Campina” Eindhoven - Dirk Boutslaan nr. 2

1964

Na een grote Zuid-Nederlandse ‘fusiegolf’ ontstaat de “Zuivelcoöperatie Campina”.

1967

Uitkomen Rapport Studicommissie CZNZ. - eerst de fusie en daarna een Rapport ??

1969

Eind van dat jaar richten de ZEV Brabant en de CZNZ de N.V. “Zuid-Nederlandse Melkindustrie” op. (werd later een B.V.) . Hoofdvestiging werd DMV te Veghel

1973

1 Juli bekroning van de in 1969 gestarte samenwerking tussen het westelijk en zuidelijk  deel van zuidelijk Nederland, een fusie  tussen CZNZ, ZEV en BZB. Ze gingen op in de - Holding - Coöp. Zuid-Nederlandse Organisatie van Zuivelverenigingen (CZOZ) - die ook enige aandeelhouder was van DMV B.V. te Veghel....

1979

1 Januari samenvoeging “Campina” Eindhoven en “De Meijerij Veghel” (D.M.V.) tot “DMV-Campina”

1980

Oprichting Melkunie-Holland in Noord-Holland - zie elders

1989

Oktober aankondiging van fusie DMV-Campina met Melkunie tot Campina-Melkunie

1990

Per 1 januari 1990 werken DMV-Campina B.V. en Melkunie Holland - vergaand - samen onder de naam Campina Melkunie, met op 1 januarie 1993 volledige fusie

1991

Acquisitie Comelco N.V. België. Acq. Del Town Specialiteit U.S.A.

1993

Acq. met Südmilch A.G. Stuttgard, Joint venture Milchwerke Köln/Wuppert. (MKW.)

1997

Overname van Bacha en Tojo in Poland. Overname Menken vloeibare melkactiviteiten.

1998

Onername “Limmen” (?) , Menken Dairy Food, Menken Poldermelk, Kukel in Essen en Nupron Nörten-Hardenberg, beiden in Duitsland

1999

Overname Nemzett Berlijn, vorming Tuffi Campina

2000

Opening Yogert fabriek in Stupino Rusland

2001

Augustus verandering van de naam “Campina-Melkunie” in  - de het buitenland beter klinkende naam - Campina met eigen logo. - anderen zijn Mona en Landliebe.

2001

Persbericht: Sluiting zuivelfabriek Bergijk met ingang van 1 oktober 2001. Productie - lang houdbare melk en chocolademelk in glas - naar Belgische Aalter

2002

Tuffi fuseren tot Campina

2003

Overname Molkerei H. Strothmann Guthenburg Duitsland. Overname Parmalat Thailand en Vertige Vietnam. Overname Quality brands Griekenland

2003

Overname Zuivelfabriek in Klerken België. en Joint Venture Vina Milk.

2004

Nieuwe ogganisatie “Campina”.

2007

Fusiebesprekingen tussen Campina en Friesland Foods

2008

December 2008 fusie tussen Campina en Friesland-Foods tot FrieslandCampina



*

Het gebied ten zuiden van Eindhoven “De Kempen”, werd door de Romeinen ontdekt. Ze noemden het Campina. Deze Kampinase heide is nu een natuurgebied

**

Verandering bij zuivelbonden in Brabant Limburg in zjb.  vanaf ‘49

In 1949, waren er in Brabant / Limburg nog twee Zuivelbonden:

Brabantse Zuivelbond” (B.Z.B.) Opgericht in 1909. Gevestigd “Zuivelgebouw’ - waar ook de zuivelconsulent in was gehuisvest - Ceresstr. 51 Breda.

Ledenaantal 1940=51 /1946=48 /1948=43 / 1951=41 /1952=45 / 1955=43 / 1957=42  1959=38 / 1961=38 / 1963= 38 /1965 25 CZ. en 7 Melkveever. als leden coöp. zuivelfabrieken.  Per ‘67 geen vermelding van aantal leden meer.

De verkoop in dit gebied is in handen van de “Z.E.Z.” Opgericht 1 jan. 1921. Adres Bastionstr. 15  Breda. Op 1 jan. 1948 27 leden, verkoop alleen boter. In ‘73 nog aanwezig. Verhandeld worden boter, melkpoeder, weipoeder, kindervoeding, ijsmixpoeder, spec. produkten. en gesuikerde gecondenseerde melk.

Zuid Ned. Zuivelbond” (Z.N.Z.) Opgericht in 1893. Gevestigt Willem II Singel 5 Roermond.

1940=89 (51-38) - Br.=51 en Li.=51 - /1946=77 (44-33) /1949-1951=4 en de “CZNZ”.

In ‘51 - ‘65  zijn dit 4 -Coöp. Zuivelfabrieken” , na ‘53 leden genoemt - de C.Z.N.Z., St. Bernardus, Bergeyk en “De Meijerij” te Veghel (D.M.V.) -  (Zie ook Geluk blz. 130 over doelstelling C.Z.N.Z.) - Per ‘67 geen ledenaantal meer “ZNZ” is nu vervallen Nu alleen “CZNZ” met 2 Centrale productiebedrijven; Bergeyk en “DMV”, Veghel.

In ‘49 heeft er n.l. een grote verandering plaats gevonden in het  “ZNZ” gebied. Naast een Zuivelbond is er nu ook de Coöp. Zuivelvereniging “Zuid Ned. Zuivelbond “CZNZ”. Hiervan zijn de meeste fabrieken in oostelijk N-Brabant aangesloten. 1 jan. 1949 70 fabrieken - 39 in N-Brabant en 31 in Limburg. 1951 resp. 68-38-30 /’1953 59-36-23 / 1955 54-31-23 / 1957 54-31-23 / 1959 47-28-19 / 1961 44-26-18. / 1962 40-21-19 / 1964 39-21-18 / In ‘61 voor het eerst melding dat de “CZNZ” 2 Centrale melkproduktenfabrieken exploiteerde n.l. St Bernasdus” te Bergeyk en “De Meijerij”,  Veghel.

Doel van deze splitsing is een ‘rationeler’ benadering van de belangen van de zuivelfabrieken in het gebied. Dit werd o.a. gedaan door verkoop door CZNZ (‘73 ‘groothandel’ in- en export van boter en kaas).


In ‘49 kwamen er zg. kringcoöperaties”.

In ‘49 waren er al twee gerealiseerd. “De Kempen” rond Eindhoven en “Ament” rond Weert. De boeren waren rechtstreek lid, wat het volgende beeld geeft.

“De Kempen” G.A. (Paradijslaan 3 Eindhoven) Aantal leden ca. 5000 veehouders tw. de leden van de Coöp. Zuivelfabrieken te Bergeyk, Bladel, Eersel, Eindhoven. Oerle, Oirschot, Son, en Valkenburg.

Ament” G.A. (Roermontsche Weg 7 Weert). Aantal leden 2400 veehouders, t.w. de leden van de Coöp. Zuivelfabrieken te Budel, Ell, Neederweert, Stamproy en Weert.

Na ‘49 worden deze Kringcoöperaties niet meer apart vermeld, ook niet goed te volgen in de provincie-lijsten. Pas in ‘63 en later is er weer aparte melding.

Zo is er in ‘63 en ‘65 melding van 5 kringcoöperaties: “De Kempen” G.A. Eindhoven, “Noord-Limburd” G.A. Venlo, “Midden-Limburg” G.A. Roermond, “Zuid-Limburg” G.A. Sittard en “Ament” Weerd.

Er kwam wel eerder een verandering in de Boter- en Melkcontrole. Botercontrole “Maastricht” sluit per 1 jan. 1957 en zal worden overgenomen door Botercontrole “Eindhoven”.te....Roermond ! Pr. Bernhadstr 46. Is hetzelfde gebouw (?) als Zuivelfabriek “St. Cristoffel” - na ‘67 De MaasVallei - Pr. Bernhardstr. 43

In zuid nederland is ook sinds enkele jaren een Consumptiemelk controle station. Uit ‘57 Melkcontr. st van de “BZ” Opgericht 1927 zit in het Bondsgebouw.

Melkcontrolest. “Zuid Nederland”. Opgericht 6 juli 1956. Gevestigd te Roermond, Pr. Bernhardstr. 46 werkgebied “CZNZ” leden.


In ‘75, blz. 231: Twee “nw’(?) zuidelijke zuivelorganisaties; Coöp. Zuid Ned. Org v. Zuivelver G.A. “CZOZ” fasantstr. 23 Eindhoven en Coöp. Ver. Zuidelijke Melk-bedrijven” Z.M. Plaats van vestiging: Tilburg. Kantooradres Parklaan 34 te Eindhoven (Doel bevorderen van afzet en handel in consumptiemelk en consumptiemelk-producten). De “CZOZ” was ook A lid van de FNZ.


 Gebeurtenissen op jaar

zjb. jaar

‘26

‘28

‘30

‘32

‘35

‘37

‘41

‘47

‘49

‘51

‘53

‘55

‘57

‘59

‘61

‘63

‘65

‘67

‘70

‘73

‘75

‘77

1987

1995

2007

2016

aantal

137

140

139

140

136

?

134

114

102

97

94

92

87

79

77

68

66

62

?

37

26

22

11

11

7

?

 INDIEN FRAME ONTBREEKT HIER OPHALEN

  Geen frame - hier ophalen -www.zuivelhistorienederland.nl

volgende pagina